ongewenste chemicalien in menstruatieondergoed

jamie street Menstruatieondergoed: misschien heb je er nog nooit van gehoord óf ben je juist een enthousiast gebruiker. Steeds meer vrouwen kiezen voor de voordelen ervan: minder afval en meer draagcomfort. Bij Tegengif begrijpen we goed dat menstruatieondergoed aan populariteit wint. Helaas blijkt uit onderzoek dat menstruatieondergoed schadelijke chemicaliën bevatten kan. Hoe zit dat precies?

Wat is menstruatieondergoed?

Menstruatieondergoed is speciaal ontworpen om tijdens de menstruatie te gebruiken; je draagt het zoals een gewone onderbroek. Afhankelijk van hoeveel je vloeit, vervang je de onderbroek na gemiddeld acht tot tien uur door een andere. Voordat je ‘m in de was doet, spoel je de onderbroek uit met koud water.

Waarom is er menstruatieondergoed?

Menstruatieondergoed is een van de alternatieven voor maandverband en tampons die de laatste jaren op de markt gekomen zijn, net als wasbaar maandverband en herbruikbare menstruatiecups. Veel vrouwen vinden dat menstruatieondergoed goedkoper, duurzamer en gebruiksvriendelijker is dan de traditionele hygiëneproducten.

Hoe werkt menstruatieondergoed?

Het kruisje van een menstruatieonderbroek bestaat doorgaans uit drie (soms vier) laagjes:

- Het eerste laagje is sneldrogend, absorberend en antibacterieel. Het zorgt ervoor dat het vocht snel naar het tweede laagje gaat, zodat je een schoon en droog gevoel houdt;
- Het tweede laagje is extra absorberend;
- Het derde laagje is waterafstotend en zorgt ervoor dat er niets doorlekt.^[i]

Waar is menstruatieondergoed van gemaakt?

Dat verschilt per merk én of het gaat om het materiaal van de onderbroek, de voering/het kruisje of de tailleband. Gebruikte materialen in menstruatieondergoed kunnen zijn:^[ii],[iii]

(Biologisch) katoen
Bamboe, bamboeviscose, bamboetextiel, bamboebadstof, fleecebamboe
Elastaan of spandex
Lenzing Modal (een kunstmatig zijde van cellulose uit beukenhout)
Lycra
Lyocel of tencel
Merinowol
Micropolyester
Nylon, gerecycled nylon
Polyamide
Polyester
Polyurethaan
Viscose
Zijde

Wat is het probleem?

Uit verschillende onderzoeken die de afgelopen jaren zijn gedaan, blijkt dat sommige menstruatieonderbroeken chemicaliën bevatten die schadelijk zijn voor je gezondheid. Juist in het gevoelige gebied van je vulva en vagina is dat zorgelijk, zeggen deskundigen.^[iv] Daarbij speelt mee dat er sprake is van langdurig huidcontact.

Hoe weten we eigenlijk van schadelijke chemicaliën in menstruatieondergoed?

Jessian Choy
Begin 2020 schreef journaliste Jessian Choy dat ze haar menstruatieonderbroeken van het merk Thinx, het eerste bedrijf dat menstruatieondergoed maakte, had laten onderzoeken en ontdekte dat daar giftige chemicaliën in zaten, waaronder PFAS. De concentratie was hoog genoeg om aan te nemen dat de onderbroeken opzettelijk met PFAS waren vervaardigd; en dat ze er niet per ongeluk door het productieproces of de verpakking in terecht waren gekomen.^[v]

Naar aanleiding van Choy’s artikel spande een groep consumenten een rechtszaak aan. Eind januari 2023 trof Thinx een miljoenenschikking in de zaak; een woordvoerder stelde dat PFAS nooit deel hebben uitgemaakt van het productontwerp en dat Thinx maatregelen blijft nemen om ervoor te zorgen dat er geen PFAS worden toegevoegd.^[vi]

Mamavation
In 2021 liet Mamavation, een Amerikaanse organisatie die zich toelegt op ecowellness, een groot aantal menstruatieonderbroeken op PFAS testen. Bij ongeveer 65 procent werden verschillende hoeveelheden in het kruisje gevonden. Mamavation meldde ook goed nieuws: een aantal merken was volledig PFAS-vrij.^[vii]

Na dit onderzoek testte Mamavation nóg een aantal merken/onderbroeken en voegde de resultaten toe op haar site. De laatste update is van juni 2022.
In totaal testten de volgende zeven merken PFAS-vrij:

Lilova
Aisle (voorheen: Lunapads)
Bambody
Intimate Portal
Period
Modibodi
Revol

Better Goods
En dan is er nog het onderzoek van de Amerikaanse organisatie Better Goods, een organisatie die mensen bewust maakt van schadelijke ingrediënten in consumentenproducten. Zij namen contact op met zestien merken die menstruatieondergoed verkopen en vroegen hen onder andere welke materialen ze gebruiken, welke certificeringen ze hebben en of hun onderbroeken antibacteriële chemicaliën bevatten (denk aan het eerste laagje van het kruisje).^[viii]

Better Goods vond in totaal vier merken die PFAS-vrij zijn. Net als Mamavation komt Better Goods met tips en aanbevelingen welke merken wel en niet te kopen, waarbij ze dus ook andere zaken dan PFAS hebben meegewogen. De laatste update is van december 2022.
Best beoordeeld worden:

Period (het hoogst aanbevolen)
Modibodi
Bambody
Lunapads (nu: Aisle)

Better Goods raadt sowieso aan om alleen ondergoed te dragen dat gemaakt is van natuurlijke materialen. Ze adviseren menstruatieondergoed van biologisch katoen, hoewel niet-biologisch katoen naar hun mening weer beter is dan synthetische materialen zoals polyester of nylon.^[ix]

Welke merken menstruatieondergoed zijn er in Nederland op de markt?

Een heleboel! De onderzoeken die hierboven beschreven staan, zijn allemaal in Amerika gedaan. Sommige van de onderzochte merken worden ook in Nederland verkocht, maar er zijn hier ook andere merken én merkloze onderbroeken verkrijgbaar. Van Nederlandse bodem zijn de merken Lotties Period en MyFleury®, uit België komt Miokoo. Sommige van deze merken zeggen juist op ecologische en duurzaamheidsaspecten te letten.

Hoe weet je nu welk merk je het beste kopen kunt om blootstelling aan chemische stoffen te vermijden?

Om die vraag te beantwoorden, wil Tegengif aanvullend onderzoek doen en ook naar merken kijken die hier in Nederland te koop zijn maar niet in de Amerikaanse onderzoeken voorkomen. Jij kunt daarbij helpen door ons te laten weten welk merk en type menstruatieondergoed jij draagt! We zullen onder andere op zoek gaan naar het antwoord op de volgende vragen: