Eerste landelijk PFAS-bloedonderzoek: verboden kankerverwekkende PFAS-soort aangetroffen bij alle deelnemers


Op uitnodiging van stichting Tegengif hebben uit elke provincie mensen hun bloed laten testen op de aanwezigheid van PFAS. Het is de eerste keer dat een landelijk PFAS-bloedonderzoek is gedaan. Bij alle dertien deelnemers zijn PFAS aangetroffen, waaronder de inmiddels verboden kankerverwekkende stof PFOA. Het bloedonderzoek illustreert het PFAS-probleem: PFAS zijn nauwelijks afbreekbaar en bedreigen de gezondheid. Daarom is een verbod op lozing en productie van alle PFAS nodig om verdere gezondheidsschade te voorkomen.

“Met deze kleinschalige, signalerende studie willen we laten zien dat PFAS een probleem zijn van ons allemaal en niet alleen van de mensen die rondom Chemours en 3M wonen,” vertelt Annelies den Boer, directeur van Tegengif. “Overal in Nederland krijgen mensen PFAS binnen via voedsel, drinkwater, de lucht en consumentenartikelen die ze dagelijks gebruiken. Omdat PFAS niet of nauwelijks afbreken maken wij ons grote zorgen over de gezondheid van mensen nu en in de toekomst. Alle deelnemers aan ons bloedonderzoek delen hun verhaal over hun blootstelling aan PFAS. We willen hiermee de bewustwording over de alomtegenwoordigheid van PFAS vergroten en de politiek aanzetten tot actie.”

De Zeeuwse deelnemer Jasmijn Blokland deelt de zorgen over de aanwezigheid van PFAS. “Er is dus nergens meer in Nederland een plaats waar geen gevaarlijke stoffen in de lucht of in het water zitten. En we weten ook dat er veel PFAS zijn aangetroffen in drinkwater. Dan denk ik: we leven in de 21ste eeuw. Schoon drinkwater zou toch gewoon een basisrecht moeten zijn? Dat zou toch voor iedereen toegankelijk moeten zijn? En dat is het dus niet. Dat vind ik heel bizar.”

Kankerverwekkend

PFAS is een verzamelnaam voor duizenden door de mens gemaakte chemische stoffen. Uit het bloedonderzoek blijkt dat alle deelnemers PFOA en PFOS in hun bloed hebben, twee PFAS-soorten die inmiddels verboden zijn. PFOA werd sinds de jaren 40 van de vorige eeuw onder andere gebruikt bij de productie van teflon, bekend van de antiaanbakpan; PFOS werd toegepast in bijvoorbeeld brandblusschuim. Den Boer: “Beide stoffen zijn nog steeds in het milieu aanwezig en daardoor krijgen we ze dus ook steeds opnieuw weer binnen. Dat is zeer zorgelijk.”

“Volgens IARC, de International Agency for Research on Cancer van de Wereldgezondheidsorganisatie, is PFOA een bewezen kankerverwekkende stof, en PFOS een mogelijk kankerverwekkende stof. Deze stoffen zijn bioaccumulatief, wat betekent dat ze zich in je lichaam ophopen. PFOA en PFOS illustreren daarmee hoe ernstig en vrijwel onomkeerbaar het probleem van de PFAS-vervuiling is. En hoe belangrijk het is om nu in te grijpen.”

Nationaal biomonitoringsprogramma

Tegengif en artsen- en milieuorganisaties pleiten al langer voor een nationaal biomonitoringssysteem. Daarmee kan, in navolging van de landen om ons heen, ook in Nederland bloed, urine en borstvoeding langdurig worden onderzocht op de aanwezigheid van schadelijke chemische stoffen zoals PFAS.

Majorie van Duursen, hoogleraar Environmental Health and Toxicology aan de VU Amsterdam, steunt die oproep. “Dit kleinschalige onderzoek is een belangrijke signaalstudie die de noodzaak van een structureel, nationaal biomonitoringsprogramma duidelijk maakt. Het is cruciaal dat de overheid regelmatig monitort aan welke schadelijke chemicaliën Nederlandse burgers blootstaan zodat diezelfde overheid adequate maatregelen kan nemen om mogelijke gezondheidsschade te voorkomen. Dat is zij aan haar burgers verplicht.”

PFAS-verbod

De Limburgse deelnemer Geert Gabriëls vond het spannend om mee te doen aan het PFAS-bloedonderzoek. “Ik was heel zenuwachtig, omdat ik iemand ben die zich echt zorgen kan maken over zijn gezondheid en die van anderen.” Mede daarom zet hij zich als Tweede Kamerlid voor Groen Links-PvdA in voor een PFAS-lozingsverbod. “Een eerste stap, omdat er anders nooit een incentive is om PFAS-loze producten te gaan produceren. Als bedrijven niet zelf zorgen voor innovatie, voor vervangende producten, dan heb je een overheid nodig die zegt: we stoppen met dit product. Je hebt één jaar uitfaseertijd, maar dat is het. Anders blijft het uitstellen, uitstellen, uitstellen- vanwege belangen en lobbykracht.”

De invloed van grote bedrijven als Chemours op het politieke besluitvormingsproces, maken gezamenlijk optrekken hard nodig. “Tegengif en haar Europese partnerorganisaties vinden dat de politiek aan zet is om burgers te beschermen tegen PFAS”, aldus Den Boer. “Momenteel wordt er gewerkt aan een Europees verbod op PFAS. Helaas worden er door bedrijven die deze niet-afbreekbare chemicaliën produceren en gebruiken allerlei uitzonderingen bepleit. Dat is onacceptabel. Gifvrij produceren en consumeren moet de norm worden.”

Meest recente berichten