‘Het is wel frappant natuurlijk, die hoge waardes, maar je kan er toch niets aan veranderen’
Arie de Graaf uit Flevoland is akkerbouwer. Hij hoorde op Omroep Flevoland dat Tegengif iemand uit die provincie zocht voor haar PFAS-bloedonderzoek en dacht: laat ik me eens opgeven. ‘Ik wilde gewoon kijken wat er aan verkeerde stoffen in mijn lichaam zit, aangezien ik al jaren met bestrijdingsmiddelen bezig ben.’
‘Ik ben eigenlijk totaal niet bezig met PFAS. Ik was gewoon nieuwsgierig. Mijn uitslag is wel een beetje vreemd natuurlijk. Ik zit best wel heel hoog in alle waardes van de stoffen die ze kunnen vinden, maar ik ben er niet van geschrokken. Ik verwacht eigenlijk niet anders, want iedereen heeft wel PFAS in zijn bloed zitten. Het komt natuurlijk ook doordat ze tegenwoordig alles kunnen meten. Ik verwacht dat ze het 30 jaar geleden niet konden vinden. Maar ik ben wel benieuwd waar het vandaan komt.’

Eieren van hobbykippen
Na de uitslag sprak Arie met twee deskundigen. Die zeiden dat zijn hoge PFAS-waardes best wel eens kunnen komen door het eten van eieren van zijn hobbykippen. ‘Er was iemand die zei dat het de bestrijdingsmiddelen absoluut niet konden wezen. Dat heeft me wel gerustgesteld, want ik gebruik die middelen nog steeds. Ik ben wel heel benieuwd of het inderdaad uit de eieren komt want dat kan je natuurlijk makkelijk aanpassen.’ Zelf heeft hij ook nog een ander idee. ‘PFAS wordt natuurlijk al jarenlang gebruikt. Dus die zitten overal in. Misschien komt het wel omdat ik hier dicht bij een vuilnisstortplaats leef. Maar ik zeg niet dat het door het drinkwater dan bij mij komt. Dat weet ik niet.’
Verder onderzoek
Hij gaat de komende tijd wel verder laten onderzoeken waar de PFAS vandaan kunnen komen. ‘Dat zou ik nog het mooiste vinden, als ik straks weet hoe ze erin gekomen zijn. Dan kan je daar misschien wat aan doen. Maar niet ten koste van alles natuurlijk. Als ik bijvoorbeeld geen drinkwater meer zou mogen gebruiken omdat het daar vandaan komt, dan zou ik wel een manier vinden om schoon drinkwater te krijgen. Maar als dat niet lukt blijf ik wel drinkwater gebruiken. En als het de eieren zijn, dan ga ik die eieren niet meer nemen. Dat vind ik helemaal geen probleem. Je kan ze net zo goed bij de winkel kopen. Dan is wel mijn vraag: zit het daar dan niet in?’
Nuchter
Verder blijft Arie de nuchterheid zelve. ‘Als iemand mij had gezegd: je hebt kans op een enorme ziekte door wat jij nu in je bloed hebt, dan zou ik er toch meer over zijn gaan nadenken. Maar mij is verteld dat mijn waardes niet zo risicovol zijn dat ik er volgend jaar niet meer ben of dat ik er de komende tien jaar gelijk een ziekte van zou krijgen. Daardoor sta ik er nog steeds heel nuchter in. Het is wel frappant natuurlijk, die hoge waardes, maar je kan er toch niets aan veranderen. Het is zoals het is. Ik voel mezelf kiplekker, dus we gaan het zien.’
Niet te stoppen
Als duidelijk aangetoond wordt dat je binnen afzienbare tijd ziek wordt van PFAS, dan wil Arie wel dat er maatregelen genomen worden. ‘Zelf kan je er eigenlijk niks aan doen. Het is niet te stoppen. Ten eerste weet je niet waar het in zit. En ten tweede ben je zelf niet in staat om dat te vinden. Dus als iemand het moet stoppen dan zal het de overheid zijn, die moet gaan bepalen. Maar of ze dat gaan doen? De belangen zijn nogal groot. En de industrie zit in de overheid. Dus veel succes.’
Alternatief
Doorslaggevend is volgens Arie de vraag of er vervangers zijn voor PFAS. ‘Als er geen alternatief voor is, dan moet je wel bedenken wat zwaarder weegt. Gezondheid of het helemaal niet meer kunnen hebben van iets, het product waar het door komt. Geen drinkwater meer hebben bijvoorbeeld, dat kan natuurlijk niet. Zijn er vervangers voor, dan moet dat heel makkelijk in te voeren zijn. En dat zou dan Europees moeten natuurlijk, want we weten dat PFAS niet alleen uit Nederland komt en ook niet alleen in Nederland is.’
