‘Mijn grootste zorgen liggen bij voedselveiligheid’

Aniek Johnson uit Gelderland is veel bezig met haar gezondheid. Ze eet biologisch, gebruikt zelfgemaakte crèmes en shampoo en filtert haar water. Door mee te doen aan ons PFAS-bloedonderzoek hoopt ze dat meer mensen zich wat bewuster worden van hun gezondheid, en bepaalde producten gaan vermijden.

‘Ik heb meegedaan omdat ik heel benieuwd was hoeveel PFAS ik nou in mijn bloed zou hebben. Ik doe namelijk ontzettend mijn best om bewerkte producten en chemicaliën en dat soort dingen te vermijden. Dat doe ik omdat het gewoon heel interessant is en omdat ik gezond zijn heel belangrijk vind. Dus ik had verwacht dat de PFAS-waarde voor mij vrij laag zou liggen. Maar ze lag hoger dan verwacht.’

Verbaasd

‘Daar was ik in eerste instantie wel een beetje verbaasd over. Aan de andere kant blijft PFAS zeker tien jaar in je bloed zitten, dus het kan iets zijn wat ik in mijn kindertijd of mijn tienertijd heb opgelopen waar ik toen zelf geen invloed op had en wat er nu nog steeds inzit. Als het iets is waar ik nu aan blootgesteld word, dan wil ik heel graag weten wat dat is, omdat ik dat dan kan verminderen.’

Eten grootste bron

Aniek heeft haar hele omgeving en alles wat ze doet onder de loep genomen en toch heeft ze geen idee waar de PFAS in haar bloed vandaan komt. ‘Ik kan niet echt wat vinden, dus ik denk dat de grootste bron van hoe ik nu PFAS binnenkrijg toch gewoon eten is. Ondanks dat ik alles biologisch eet, zelf brood bak en natuurvlees eet. Mijn grootste focus van de dag is gezonde voeding, maar zelfs daardoor word ik nog blootgesteld aan PFAS. Dat is wel frustrerend.’

Voedselveiligheid

‘Als ze nu doorgaan met de productie en de lozing van PFAS, dan zal ons voedsel meer en meer PFAS gaan bevatten. Ik zeg wel eens voor de grap: joh, als je je echt verdiept in de gezondheidsrisico’s van allerlei dingen dan durf je bijna niks meer te eten, maar ik ben bang dat dat in de toekomst inderdaad misschien wel realistischer wordt. Dat je niet meer durft te gaan eten omdat zelfs de biologische gewassen allemaal PFAS bevatten. Mijn grootste zorgen liggen dus echt wel bij voedselveiligheid.’

Stiekem probleem

Juist omdat ze zelf zo bezig is met haar gezondheid, vindt Aniek het jammer dat PFAS voor veel mensen een ver-van-hun-bed-show is. ‘Het is niet iets waar je voor je gevoel dagelijks mee in aanraking komt, maar dat is dus wel zo. Het is echt een beetje een stiekem probleem. De meeste mensen weten er niet van. Of denken dat ze niet worden blootgesteld, maar dat is dus wel zo. Dagelijks ook. Iedereen. Of je nou baby bent of 80, iedereen heeft ermee te maken.’

Gezondheidseffecten

‘Vrouwen die nu zwanger zijn geven via de baarmoeder en via borstvoeding PFAS door aan hun kinderen. De voordelen van borstvoeding zijn nog wel groter dan de angst die je voor PFAS zou moeten hebben, maar als niet wordt gestopt met de productie betekent dat dat we dagelijks nog veel meer blootgesteld gaan worden aan PFAS. Vanaf het moment dat een baby’tje in de buik groeit, tot aan het moment dat je oud en bejaard bent. Als je constant wordt blootgesteld en het hoopt alleen maar op, dan maak ik me echt wel zorgen wat voor gezondheidseffecten dat gaat hebben.’

Gezond leven

Zelf leeft ze al zo gezond mogelijk. ‘Ik doe van alles. Ik heb bijvoorbeeld pannen zonder antiaanbaklaag en houten pannenlepels. Ik gebruik eigenlijk geen plastic bakjes meer en ook geen chemische crèmes en chemische shampoos. Ook bij kleding probeer ik op te letten dat het vrij is van synthetische stoffen, dus ik draag zoveel mogelijk katoen, wol en linnen. Schoenspray, daar schijnt ook heel veel PFAS in te zitten. Dat gebruik ik niet meer. Ook qua voedsel probeer ik mijn best te doen. Ik filter mijn water. Het is nog niet genoeg, maar het helpt al wel een heel stuk.’

Langzame omslag

Veel mensen uit haar omgeving vinden dat ze een beetje extreem met haar gezondheid bezig is. Toch merkt ze langzamerhand een omslag. ‘In het begin vonden ze dat ik echt doorsloeg met het water filteren en het eten allemaal zelf maken, geen voedselverpakkingen willen, dat soort dingen. Alleen nu merk ik dat ze langzamerhand mee gaan doen. Mijn hele familie filtert nu het water. En mijn moeder koopt als ze nieuwe pannen nodig heeft bijvoorbeeld bewust gietijzeren of RVS-pannen.’

Alternatieven voor PFAS

‘Ik maak me zorgen ja. Alleen, het geeft me geen stress. Ik doe wat ik kan doen. Meer kan ik zelf niet doen. Dat ligt echt bij bedrijven en overheden.’ Volgens Aniek is er maar een oplossing: ‘Stoppen met de productie van alle soorten PFAS en alternatieve manieren vinden om toch de voordelen te verkrijgen die PFAS biedt, maar daarvoor geen PFAS meer te gebruiken. We hebben honderden, nee duizenden jaren geleefd zonder het gebruik van PFAS en plastics en al die chemische dingen, dus waarom zouden we dat nu niet kunnen?’

Frustratie

‘Ik snap dat de maatschappij is veranderd, maar mijn grootste frustratie is nog wel dat er de afgelopen honderd jaar zoveel schadelijke producten en ingrediënten bij zijn gekomen die gewoon echt niet nodig zijn. Want het is zo’n groot probleem en ik snap ook dat bedrijven en overheden het gebruik van PFAS gewoon heel makkelijk vinden. En dat ze denken van: de consequenties, daar dealen we later wel mee. Maar later komt wel steeds dichterbij.’

Kaart van Gelderland

‘We hebben duizenden jaren geleefd zonder het gebruik van PFAS en plastics en al die chemische dingen, dus waarom zouden we dat nu niet kunnen?’

Aniek Johnson, 24 jaar, Gelderland

Luister en kijk naar het verhaal van Aniek